فرهنگ رزمندگان عاشورایی بود
فرهنگ عاشورایی که جزء جدا نشدنی اعتقاد شیعه است، از همان روزهای آغازین دفاع، بر جبهه‌ها خود را نمایان کرد. چنان که نام‌گذاری بیشتر عملیات‌ها، لشکرها، تیپ‌ها و موقعیت‌ها در دفاع مقدس، برگرفته از فرهنگ عاشورا بود.
هر ساله با رسیدن موسم محرم و صفر سنگرها سیاه‌پوش می‌شدند و با پرچم‌های یا حسین (ع) و ابوالفضل (ع) مزین می‌شد؛ رزمندگان هرگاه از عملیات‌ها فارغ می‌شدند و وقتی به بدست می‌آوردند مراسم سخنرانی و سینه‌زنی اجرا می‌کردند و همیشه در بین رزمنده‌ها، مداح و سخنران وجود داشت.
یکی دیگر از تأثیرات مهم دهه محرم و برگزاری مراسم عزاداری امام حسین (ع) بر روحیه رزمندگان بعد حماسی قیام امام حسین (ع) بود و رزمندگان نیز با الگوبرداری از رشادت‌های عاشوراییان توانستند در مقابل دشمن مقاومت کنند. عاشورا، فرهنگ معنوی رزمندگان بود، زیارت عاشورا و دعای عهد جزء جدا نشدنی از روال شروع عملیات‌ها شده بود و رمز عملیات‌ها هم اگر از محرم صفر برگرفته می‌شد و یا گویای این فرهنگ بود.
رزمنده‌های گردان‌های حضرت معصومه (س) ، حضرت رسول(ص)، سیدالشهدا(ع) و امام سجاد(ع) در ایام ماه محرم و صفر قبل از نماز مغرب و عشا به صورت دسته عزاداری برای برپایی نماز حرکت می‌کردند. روز تاسوعا و عاشورا بچه‌ها از اندیمشک حرکت می‌کردند و روز تاسوعا را به شوش دانیال نبی(ع) و روز عاشورا هم به دزفول می‌رفتند که در این مراسم کلیه بچه‌های لشکرها به خصوص لشکر 17 علی بن ابی طالب(ع) حضور داشتند. یکی از کارهای خوب که در روز عاشورای سال 66-67 انجام گرفت ؛ این بود که بچه‌هایی که در گردان بودند و دستشان قطع شده بود به عنوان سقا آماده می‌کردند و به همراه مشک سقایی می‌کردند و این یک جلوه خاصی به عزاداری داده بود.
گاهی که شرایط اجازه می‌داد گردان‌ها در میدان صبحگاه با پرچم و علم و کتل‌هایی که از قبل مهیا کرده بودند، همانند دسته‌ها و هیئت‌های شهری کاروان به راه می‌انداختند و برادرانی که طبق عرف معمول و همه ساله نذری داشتند، نذری خود را در نهار روز عاشورا با نهار رزمندگان ادغام می‌کردند.
از نمودها و جلوه‌های عاشورا در فرهنگ دفاع مقدس، نام گذاری لشکرها، گردان‌ها، گروهان‌ها، پادگان‌ها، قرارگاه‌ها و حتی سنگرهای رزمندگان، به نام‌های آشنای کربلا، یاران و مظاهر فرهنگی عاشورا است.
این نام گذاری‌ها در روان و شخصیت رزمندگان و حتی نحوه عملیات جبهه‌ها، موثر بود. وقتی نام گردان حبیب بن مظاهر بود، رزمندگان را وامی‌داشت تا درباره شخصیت حبیب و نقش او در انقلاب عاشورا، آگاهی و آشنایی بیشتری کسب کنند. همچنین کسانی که به آن گردان قدم می‌گذاشتند، به ویژه مبلغان روحانی، بر همان شخصیت تکیه و از او یاد می‌کردند. این تکرار، تلقین و تبیین، زمینه ساز انس و الفت بیشتر رزمندگان، با شخصیت کسی می‌شد که نام او زینت مجموعه بود.
نام لشکرها، تیپ‌ها، گردان‌ها و گروهان‌ها بر روحیات، بافت مجموعه، شعارها و حتی نام افراد، اثر داشت؛ برای مثال، حبیب گردان حبیب(ع)، پیرترین چهره بود. در این گردان، برای صلوات فرستادن، می‌گفتند: بر «حبیب» خدا، محمد مصطفی، صلوات.
از نمودها و جلوه‌های عاشورا در فرهنگ دفاع مقدس، نام گذاری لشکرها، گردان‌ها، گروهان‌ها، پادگان‌ها، قرارگاه‌ها و حتی سنگرهای رزمندگان، به نام‌های شنای کربلا، یاران و مظاهر فرهنگی عاشورا است
در لشکر سیدالشهدا، امام حسین علیه‌السلام بیشتر با عنوان سیدالشهدا(ع) مطرح می‌شد و در گردان ابوالفضل(ع)، تیپ ابوالفضل(ع) یا گردان قمر بنی هاشم(ع)، شعار صبح گاهی و سوگندها به نام ابوالفضل(ع) بود و بیشترین روضه‌ها نیز به نام قمر بنی هاشم (ع)و ابوالفضل(ع) خوانده می‌شد.
در جبهه، سنگرهای جمعی و حتی انفرادی، اغلب به نام اباعبدالله(ع) متبرک می‌شد. تقدس و حرمت این نام، بیش از هر چیز، پاس داشته می‌شد. نمازخانه‌ها و «حسینیه»ها، نه تنها محفل و مجلس یاد اباعبدالله (ع)و مصائب عاشورا بود، بلکه نام و عنوان‌های کربلایی را همراه داشت؛ مانند حسینیه عاشقان کربلا و حسینیه ابوالفضل. نام شهیدان نیز بر پیشانی مساجد و حسینیه‌ها می‌نشست. مسجدها و حسینیه‌های هر گردان، گروهان و دسته‌ای، به نام شهیدان همان گردان و گروهان، به ویژه به نام فرماندهان شهید، نام گذاری می‌شد.
لشکرها | تیپ‌های مستقل و غیرمستقل | گردان‌ها |
25 کربلا | 115 تکاوران نینوا | امام حسین از لشکر 110 خاتم‌الانبیا(ص) |
31 عاشورا | 79 اباعبدالله(ع) | 61 علقمه از لشکر 27 حضرت رسول(ص) |
41 ثارالله(ع) | 57 ابوالفضل(ع) | علی اکبر 31 عاشورا |
32 انصارالحسین(ع) | 61 محرم | علی اکبر از لشکر 10 سیدالشهدا |
14 امام حسین(ع) | 44 قمر بنی هاشم(ع) | زینب (س) از لشکر 10 سیدالشهدا |
10 سیدالشهدا(ع) | 27 حضرت عباس(ع) | زهیر از لشکر 10 سیدالشهدا |
10 محرم | بریر از لشکر 10 سیدالشهدا | |
9 ابوالفضل(ع) | قمر بنی هاشم از لشکر 10 سیدالشهدا | |
8 محرم | حبیب بن مظاهر از لشکر 27 حضرت رسول(ص) | |
3 عاشورا | مسلم از لشکر 27 حضرت رسول(ص) | |
3 کربلا | امام حسین از لشکر 27 روح الله | |
2 کربلا | امام حسین از لشکر 8 نجف | |
2 عاشورا | عاشورا از لشکر 6 ویژه پاسداران | |
یکم ثارالله | ابوالفضل از تیپ امیرالمۆمنین بوشهر | |
نینوا | امام حسین از تیپ حر | |
(ناو تیپ) فرات | ذوالجناح | |
راکبان کربلا |
از مجموع 95 عملیات کوچک و بزرگ دفاع مقدس یعنی از عملیات امام مهدی(عج) در تاریخ 26/12/59 تا عملیات مرصاد در تاریخ 5/5/67، 27 عملیات، نام یا رمز و یا نام و رمز عاشورایی و کربلایی داشته‌اند که از این تعداد، نام 19 عملیات و رمز 14 عملیات، عاشورایی بود.
نام عملیات | رمز عملیات | منطقه عملیات | تاریخ آغاز عملیات |
ام الحسنین | یا پنج تن آل عبا(ع) | کرخه نور | 24/12/60 |
حسین بن علی | یا جوادالائمه(ع) | میمک | 26/6/61 |
مسلم بن عقیل | یا ابوالفضل العباس(ع) | غرب سومار | 9/7/61 |
محرم | یا زینب (س) | منطقه عملیاتی شرهانی، زبیدات و بیات | 10/8/61 (14 محرم) |
میمک | یا اباعبدالله الحسین(ع) | ارتفاعات مرزی میمک | 25/7/63 (21 محرم) |
عاشورای 1 | ــــــــــــــــــــــــــــ | تکاب و صائین دژ در شمال کردستان | 23/5/64 |
عاشورای 2 | یا مهدی ادرکنی(عج) | جنوب مهران | 24/5/64 |
عاشورای 3 | یا سیدالشهدا(ع) | شمال فکه | 25/5/64 |
عاشورای 4 | یا موسی‌الکاظم (ع) | غرب دریاچه ام النعاج، در هورالهویزه | 30/7/64 (30 صفر) |
نامنظم فتح 1 | یا زینب (س) | منطقه کرکوک کردستان عراق | 19/7/65 (6 صفر) |
کربلای 1 | یا ابوالفضل العباس ادرکنی(ع) | مهران | 10/4/65 |
کربلای 2 | یا اباعبدالله الحسین(ع) | عمومی حاج عمران | 10/6/65 |
کربلای 3 | حسبنا الله و نعم الوکیل(ع) | میدان جنگ دریایی | 11/6/65 |
کربلای 4 | محمد رسول الله(ع) | غرب اروند رود | 3/10/65 |
کربلای 5 | یا زهرا (س) | شلمچه و شرق بصره | 19/10/65 |
کربلای 6 | یا فاطمه الزهرا (س) | شمال سومار | 23/10/65 |
کربلای 7 | یا مولای متقیان(ع ) | حاج عمران | 12/12/65 |
کربلای 8 | یا صاحب‌الزمان(عج) | شرق بصره | 18/1/66 |
کربلای 9 | یا مهدی ادرکنی(عج) | قصر شیرین | 20/1/66 |
کربلای 10 | یا صاحب‌الزمان ادرکنی(عج) | ماووت عراق | 30/1/66 |
نصر 2 | یا حسین مظلوم(ع) | میمک | 13/3/66 |
نصر 6 | یا اباعبدالله الحسین(ع) | میمک | 10/5/66 |
فتح 10 | یا اباعبدالله الحسین(ع) | شمال اربیل عراق | 13/6/66 (عاشورا) |
نامنظم ظفر 2 | لبیک یا حسین(ع) | شهر کفری از استان کرکوک عراق | 12/7/66 (10 صفر) |
بیت‌المقدس 4 | یا اباعبدالله(ع) | سلیمانیه عراق | 6/1/67 |
بیت‌المقدس 5 | یا اباعبدالله الحسین(ع) | منطقه عمومی پنجوین | 23/3/67 |
بیت‌المقدس 7 | یا اباعبدالله الحسین(ع) | منطقه عمومی شلمچه | 23/3/67 |
این نام گذاری‌ها، از ارادت، ایمان و معرفت عاشورایی سرچشمه می‌گیرند و گواه آنند که نام حسین (ع) ، عاشورا و کربلایش، الهام بخش، راهنما و پشتوانه روحی و فکری هشت سال دفاع مقدس بوده است؛ به جرئت می‌توان گفت بیش از نیمی از نام‌های لشکرها، تیپ‌ها، گردان‌ها، عملیات‌ها و رمزهای آن، الهام گرفته از فرهنگ ناب عاشورایی است.
سامیه امینی
بخش فرهنگ پایداری تبیان
